Wystawa przedstawia prywatne dokumenty i fotografie znalezione na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku. Wiele z nich należało do Żydów, którzy w ramach „Aktion Reinhardt” zostali przywiezieni do dystryktu lubelskiego, a następnie zamordowani w obozach zagłady w Bełżcu i w Sobiborze oraz w KL Lublin.

W grupie materiałów znalazło się ponad 2000 dokumentów, takich jak: dowody osobiste, legitymacje służbowe, paszporty, karty okolicznościowe, świadectwa szkolne, zaświadczenia, metryki, pamiętniki i notesy z zapiskami, prywatne listy, korespondencja urzędowa, rachunki za usługi, recepty lekarskie oraz blisko 800 fotografii. Obecnie są one częścią zasobu archiwalnego Muzeum na Majdanku.

Dokumenty te powstały w różnym czasie, niektóre z nich pochodzą nawet z XIX wieku. Zostały sporządzone w kilku językach, głównie niemieckim, ale także we francuskim, włoskim, czeskim, polskim i angielskim. Dotyczą różnych sfer życia codziennego i dostarczają cennych informacji na temat właścicieli, o tym kim byli ci ludzie, czym się zajmowali oraz skąd pochodzili. Z prywatnej korespondencji dowiadujemy się o relacjach łączących adresatów i nadawców listów. Warto podkreślić, że wiele z nich zostało napisanych do krewnych przetrzymywanych w niemieckich obozach i więzieniach, o czym świadczą stemple cenzury.

Wystawę uzupełniają fotografie. Na rewersach wielu z nich możemy znaleźć dedykacje wraz z podpisami, które umożliwiły ustalenie tożsamości osób przedstawionych na zdjęciach lub tych, którym zostały one podarowane.

Poznanie losów właścicieli dokumentów i fotografii było ostatecznie możliwe dopiero po zestawieniu tych materiałów z innymi źródłami, m.in. kartotekami poobozowymi, listami deportacyjnymi i relacjami świadków. Nie zmienia to jednak faktu, że prezentowane archiwalia są dla nas bezcenne. Decyduje o tym przede wszystkim rola jaką spełniają. Kontekst nadany im przez miejsca, w których zostały znalezione, uczynił z nich coś więcej niż tylko źródło wiedzy historycznej. Sprawił bowiem, że stały się one świadectwem istnienia ofiar, symbolem ich cierpienia i jednocześnie dowodem popełnionej na nich zbrodni. Świadectwa te, choć zachowane w niewielkiej liczbie, łączą nas z przeszłością i są nośnikiem pamięci o tych, którzy mieli bezimiennie zginąć.

Scenariusz i opracowanie materiałów: Anna Wójcik
Opracowanie graficzne: Izabela Tomasiewicz
Tłumaczenie: Lech Remiszewski
Cyfrowa reprodukcja archiwaliów: Magdalena Cieślak, Joanna Cieślik