Przy okazji jubileuszu 80-lecia działalności Państwowego Muzeum na Majdanku ponowiliśmy apel o przekazywanie do zbiorów muzealnych pamiątek związanych z więźniami niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Lublin. Był on skierowany przede wszystkim do krewnych osób więzionych na Majdanku, które przechowują w swoich domowych archiwach dokumenty, fotografie czy przedmioty codziennego użytku należące do byłych więźniów.

Jedną z osób, która odpowiedziała na nasz apel, była dr hab. Maria Ciesielska, badaczka historii medycyny, która od wielu lat zajmuje się losami i działalnością lekarzy osadzonych w niemieckich obozach, pisząc artykuły do branżowych periodyków oraz publikacji pokonferencyjnych.

Historyczka pomogła Muzeum w nawiązaniu kontaktów z Zofią Halpern oraz z Henrykiem Willmannem, dziećmi dr. Henryka Wieliczańskiego (właśc. Izaak Halpern Wieliczański), lekarza, żołnierza Armii Krajowej, b. więźnia KL Lublin, KL Auschwitz, KL Flossenbürg, uczestnika czeskiego narodowego powstania praskiego w 1945 r., którzy zdecydowali się przekazać do zbiorów muzealnych pamiątki po ojcu.

Podarowana kolekcja obejmuje 87 różnego rodzaju dokumentów, takich jak: fotografie, dyplomy akademickie, zaświadczenia, legitymacje służbowe, odznaczenia czy wycinki prasowe poświęcone działalności dr. Wieliczańskiego.

Jednym z cenniejszych obiektów w tym zbiorze jest dyplom wraz z medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” przyznany Henrykowi Wieliczańskiemu i jego małżonce Teodozji za uratowanie Żydówki Sary Celnik, która w ich domu znalazła bezpieczne schronienie i przeżyła wojnę.

Znaczną część wspomnianej kolekcji stanowią dokumenty osobiste i fotografie należące do Teodozji Wieliczańskiej z d. Zwolińskiej, m.in.: duplikat kenkarty z 1942 r., dowód osobisty (ausweis) z 1944 r., legitymacja studencka wydana przez Uniwersytet Łódzki w 1946 r., a także oświadczenia świadków dotyczące przynależności Teodozji Wieliczańskiej do Związku Syndykalistów Polskich i Armii Krajowej oraz o jej działalności w oddziałach bojowych tej organizacji.

Przekazane materiały pozwalają uzupełnić dotychczasową wiedzę o Henryku Wieliczańskim, a także dokumentują jego powojenne losy i działalność zawodową.

Po wojnie dr Wieliczański zamieszkał wraz z rodziną w Łodzi, gdzie pełnił funkcję sekretarza Łódzkiej Izby Lekarskiej. W 1968 r. wyjechał z Polski do Danii. Był jednym ze świadków w ostatnim dużym procesie zbrodniarzy wojennych w Düsseldorfie. W lutym 1981 r. został wyróżniony medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. Zmarł 6 marca 1996 r. w Kopenhadze.