rozwiń menu główne

21.04.2022

Nigdy więcej? | wystawa

Hasło „nigdy więcej” bardzo często pojawia się jako tytuł wystaw i innych wydarzeń o wymowie antywojennej, zwykle odnoszących się do drugiej wojny światowej. Nigdy więcej? postawione jako pytanie nabiera zupełnie innej, bolesnej wymowy, konfrontuje bowiem ten wysłużony już postulat z rzeczywistością, obnaża jego pustkę znaczeniową i odbiera nadzieję na możliwość jego realizacji.

Ostatnie osiemdziesiąt lat ani przez chwilę nie było czasem wolnym od wojen, przeciwnie, wciąż jesteśmy świadkami nieustających konfliktów zbrojnych, a błyskawiczny przekaz informacji sprawia, że ich obrazy docierają do nas i przenikają naszą psychikę, tworząc trudne do zapomnienia wojenne imaginarium.

Prace zaprezentowane na wystawie pochodzą z kolekcji Państwowego Muzeum na Majdanku, przez lata budowanej z prac wystawianych podczas Międzynarodowego Triennale Sztuki. Pierwszym trzem edycjom towarzyszył podtytuł „przeciw wojnie”, z którego jednak w następnych latach zrezygnowano. Ikonografia pokazywana w początkowych latach przedstawiała okropności wojny bardzo dosłownie, by z czasem nabrać bardziej uniwersalnego charakteru. Wynika to w dużej mierze z upływu czasu dzielącego nas od tamtych doświadczeń, ale także z geograficznego oddalenia od współczesnych konfliktów zbrojnych, co sprawia, że artyści wyrażają sprzeciw z emocjonalnego dystansu. Wojna w Ukrainie dramatycznie ten dystans skróciła. Kiedy stała się faktem, a nie odległą groźbą, zmieniła się perspektywa postrzegania bezpieczeństwa, wspólnoty, kruchości struktur politycznych i demokracji.

Na wystawie zostało zaprezentowanych kilkanaście prac o tematyce wojennej, pokazujących różne perspektywy ujęcia tego tematu. Kluczowa jest grafika Sądzisz, że Rosjanie chcą wojny z 1980 roku autorstwa Ottona Sandera – trudno bowiem o bardziej wymowny i aktualny tytuł. Inne prace ukazują m.in.: krajobraz miasta zniszczonego bombardowaniem (Neil Owen, Stalowe miasto, 2001), elementy wojennej infrastruktury (Paweł Warchoł, Bunkry 7 i 8, 1998), dłonie z zaciśniętymi pięściami zdające się wzywać do powstrzymania agresji (Erna Rosenstein, Wołanie, 1984), a także ofiary wojny (Paivi Merilainen, Why Must so Many Children Leave Their Home? IV, 1966 i Teresa Pągowska, Klatka, 1973). To tylko niektóre z nich.

Jak zmieniła się nasza percepcja tych obrazów, gdy wojna znów stała się częścią naszego doświadczenia? Wystawa zrodziła się z refleksji nad aktualnością kolekcji sztuki antywojennej, ale także z potrzeby ponownego zamanifestowania tego niegasnącego protestu, który jest, jak pokazała rzeczywistość, tak trudny do ziszczenia


Artyści i artystki biorący udział w wystawie: Erna Rosenstein, Józef Szajna, Marian Bogusz, Paweł Warchoł, Monika Pietsch, Teresa Pągowska, Tomasz Malec, Otto Sander, Cezary Klimaszewski, Tomasz Kawiak, Anna Jelonek-Socha, Stefan Gierowski, Neil Owen, Jiri Anderle, Paivi Merilainen

Kuratorka: Aleksandra Skrabek
Współpraca: Anna Surdacka
Korekta: Dorota Niedziałkowska
Tłumaczenie: Łukasz Mrozik (ENG), Halyna Lystvak (UA)

Wystawa czynna od 23 kwietnia, w godz. 9.00 - 17.00 w Centrum Obsługi Zwiedzających Państwowego Muzeum na Majdanku.

Po pełnym powiększeniu użyj klawiszy strzałek, aby zmienić obraz oraz klawisza ESC, aby zamknąć powiększenie

  • Marian Bogusz, Ślady kul zakwitną twarzami, 1966
  • Pokaż powiększenie powyżej: Marian Bogusz, Ślady kul zakwitną twarzami, 1966

Społeczności

polski

english