Niestety nie wszystkie ucieczki podejmowane przez więźniów kończyły się sukcesem. Tym razem przedstawiamy historię nieudanej próby odzyskania wolności, którą niedoszli uciekinierzy prawie przypłacili życiem.

Jednym z inicjatorów akcji był 21-letni wówczas Zacheusz Pawlak, który trafił na Majdanek pierwszym transportem polskich więźniów politycznych 7 stycznia 1943 r. Wcześniej przeżył brutalne przesłuchania w radomskiej siedzibie Gestapo oraz pięć miesięcy osadzenia w tamtejszym więzieniu, do którego trafił za działalność w Szarych Szeregach oraz Związku Walki Zbrojnej. Na Majdanku musiał przetrwać nie tylko fatalne warunki życia, wyniszczającą pracę i głodowe racje żywnościowe, lecz także kolejne okrutne przesłuchania radomskiego Gestapo, którego funkcjonariusze przyjeżdżali do KL Lublin, aby kontynuować śledztwo. Na skutek zarażenia tyfusem trafił do rewiru na I polu. Tam, dzięki pomocy współwięźnia – lekarza Romualda Sztaby, przeżył selekcję. Po wyzdrowieniu rozpoczął pracę w charakterze pomocnika na rewirze męskim. Ta funkcja pozwoliła mu przetrwać Majdanek, bowiem jako pracownik obozowego szpitala nie musiał stać na codziennych apelach oraz nie był zmuszany do wycieńczającej pracy fizycznej.

31 marca 1944 r. Zacheusz Pawlak został przydzielony do transportu ewakuacyjnego do Natzweiler. Wraz z kolegami postanowił uciec z pociągu. Przebieg tej próby ilustruje załączony fragment filmu „Zacheusz” w reżyserii Pawła Putona i Piotra Buczaka, nagranego w 2017 r. przez radomski Ośrodek Kultury i Sztuki „Resursa Obywatelska”.

Mimo zanotowania numerów niedoszłych uciekinierów przez esesmana, nie zostali oni ukarani za próbę ucieczki. W obozie Natzweiler-Struthof Pawlak przebywał do września 1944 r., kiedy transportem ewakuacyjnym został przeniesiony do położonego w niemieckiej Badenii-Wirtembergii obozu Neckarelz. W wyniku naporu wojsk alianckich 1 kwietnia 1945 r. nastąpiła ewakuacja również tego obozu. Pawlak trafił wówczas do pracy na lotnisku pod Monachium. 29 kwietnia osadzeni tam więźniowie zostali popędzeni marszem ewakuacyjnym w kierunku przedwojennej granicy niemiecko-austriackiej. Po kilku dniach wycieńczającej wędrówki, z powodu bliskości wojsk amerykańskich, załoga esesmańska pozostawiła więźniów i uciekła. Zacheusz Pawlak w stanie skrajnego wycieńczenia odzyskał wolność 3 maja 1945 r. Po wojnie, zainspirowany swoją pracą w rewirze obozu na Majdanku, zdecydował się podjąć studia medyczne. Po ich ukończeniu prowadził praktykę lekarską w Garbatce-Letnisku i w Radomiu. Zmarł w 1991 r.