Krzysztof i Andrzej Korczak z Warszawy przekazali PMM archiwum rodzinne poświęcone ich babci dr Stefanii Perzanowskiej, jednej z najbardziej zasłużonych byłych więźniarek Majdanka, założycielce rewiru żeńskiego w KL Lublin. W skład kolekcji wchodzi ponad pół tysiąca oryginalnych dokumentów z lat 1911–1974, pamiątki, a także 15 skanów fotografii.

Lublin odegrał szczególną rolę w „ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej". Stał się centrum dowodzenia i ośrodkiem logistycznym „Aktion Reinhardt” mającej na celu likwidację Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Odpowiedzialnym za realizację tego planu był Odilo Globocnik, dowódca policji i SS w dystrykcie lubelskim. Jego zadanie polegało na utworzeniu obozów zagłady oraz organizacji deportacji Żydów i przejęciu ich mienia na rzecz III Rzeszy.

Oddawana do rąk Czytelników publikacja dokumentuje ekspozycję plenerową zorganizowaną przez Państwowe Muzeum na Majdanku w Lublinie w 2012 r. dla upamiętnienia 70. rocznicy zagłady Żydów w toku „Aktion Reinhardt”.

Kryptonim "Akcja Reinhardt” pojawił się w kontekście Zagłady Żydów w Generalnym Gubernatorstwie dopiero w czerwcu 1942 r., kiedy trwała już ich eksterminacja. Wprowadzono go na cześć zastrzelonego przez czeski ruch oporu Reinharda Heydricha, szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA), i jednego z głównych realizatorów planu wymordowania znajdujących się pod panowaniem niemieckim Żydów.

Wystawa plenerowa „Dzielnice zagłady” prezentowana jest w 75. rocznicę likwidacji niemieckich gett dla Żydów w Lublinie. Składa się z 15 paneli ustawionych na terenie Starego Miasta – w przestrzeni jednej z dwóch istniejących w okupowanym mieście „żydowskich dzielnic mieszkaniowych”. Na wystawie znalazły się zdjęcia i dokumenty historyczne z archiwów
polskich i zagranicznych oraz kolekcji prywatnych, a także fragmenty relacji.

Łyżka, metalowy numer więźniarski, fragmenty macew to niektóre z przedmiotów znalezionych przez pracowników Działu Muzealiów podczas cyklicznych obchodów po terenie Państwowego Muzeum na Majdanku. W trakcie takich prac w roku 2016 znaleziono blisko 50 przedmiotów związanych z funkcjonowaniem obozu.

Zbiory Państwowego Muzeum na Majdanku wzbogaciły niezwykle interesujące i cenne materiały dotyczące Heleny Pawluk z d. Błeszyńskiej, byłej więźniarki obozu koncentracyjnego na Majdanku i więzienia na Zamku w Lublinie. W przekazanej w formie daru kolekcji znajdują się dokumenty, fotografie oraz przedmioty osobiste należące do Heleny Pawluk. Darczyńcą jest jej wnuk – pan Wojciech Pawluk.

W historycznym zasobie archiwalnym Państwowego Muzeum na Majdanku znajduje się pewien niezwykle interesujący zbiór, który wyróżnia się wśród pozostałych materiałów dokumentujących historię KL Lublin tak pod względem formy, jak i treści.

14 czerwca obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Tego dnia Polski Związek Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych obchodzi jubileusz swojego 70-lecia. Jest to okazja do przypomnienia działalności Związku, który zrzesza lublinian represjonowanych przez Niemców w okresie II wojny światowej i odegrał niebagatelną rolę w historii Muzeum.

Przed przybyciem do obozu koncentracyjnego na Majdanku pierwszych masowych transportów Żydów ze Słowacji, wczesną wiosną 1942 r., administracja obozu została zaopatrzona w specjalne formularze, które miały służyć do ewidencjonowania tzw. ruchomego mienia należącego do więźniów, w tym odzieży cywilnej, przedmiotów codziennego użytku oraz rzeczy wartościowych.

27 lipca 1943 r. z obozu na Majdanku zwolniono kolejną partię więźniów z Zamojszczyzny. Było to dość specyficzne zwolnienie, bowiem ludność z Zamojszczyzny jaka tego dnia opuściła teren Konzentrationslager Lublin, została przeniesiona do obozu na ul. Krochmalnej. Stąd po kilku dniach (na początku sierpnia) większość z nich została załadowana do wagonów kolejowych i wywieziona na roboty przymusowe do III Rzeszy.

13 lipca 1943 r. Kazimierz Kobuz (ps. Kazimierz) wysłał meldunek do centrali OPUS o sytuacji w obozie. Zawiadamia w nim m.in., że:

2 lipca 1943 r. pola obozowe zapełniły się setkami więźniów z pacyfikowanej Zamojszczyzny. Do tej grupy osadzonych zachowało się stosunkowo dużo dokumentów obozowych, na przykład 64 kartoteki pieniężne. Aż 28 z tych dokumentów dotyczyło mieszkańców Aleksandrowa. Najwyższy z przyznanych tego dnia numerów – 15350 – otrzymała Agnieszka Koman urodzona w Aleksandrowie w 1904 roku. Z obozu została zwolniona 8 sierpnia 1943 r.

28 czerwca 1942 r. do ewidencji obozu na Majdanku został zapisany Adolf Gokorsch, 43-letni niemiecki kryminalista urodzony w Wiedniu. Wcześniej był osadzony w Dachau, gdzie nosił numer 341. Na Majdanku otrzymał jeszcze niższy numer – 108. Z jego kartoteki pieniężnej wynika, że podczas pobytu w obozie – jak wielu więźniów niemieckich – dokonywał wpłat i wypłat ze swojego konta.

9 czerwca 1942 r. w obozie na Majdanku osadzony został Józef Czerwisiński (Czerkawski) z Lublina. Otrzymał on numer 4737 z puli wcześniej wykorzystanych oznaczeń liczbowych. Najprawdopodobniej został zwolniony z Majdanka 8 września 1942 r.

2 czerwca 1943 r. w obozie na Majdanku osadzono 9 kobiet przywiezionych tego dnia do Lublina. Wśród zatrzymanych była m.in. Maria Wolf, ur. 1917 r., która w KL Lublin otrzymała numer 12138. Podobnie jak większość jej towarzyszek niedoli, 19 kwietnia 1944 r. została wyznaczona do transportu do Ravensbrück.

22 maja 1944 r. komendant obozu KL Lublin wydał rozkaz nr 1944/3, w którym odnosił się m.in. do ucieczki więźniów z 15 maja 1944 r. W rozkazie tym możemy przeczytać, że zaostrzono przepisy odnośnie poruszania się samochodami w obrębie obozu. Od tej pory prowadzić pojazdy mogli wyłącznie kierowcy SS posiadający prawo jazdy wydane przez WVHA (SS-Wirtschafts- und Verwaltungshauptamt – Główny Urząd Gospodarki i Administracji SS).

22 maja 1942 r. do obozu na Majdanku doprowadzono grupę więźniów polskich z Lubelszczyzny. Zostali oni aresztowani w Lubartowie i okolicach, a następnie przewiezieni do Lublina. W obozie na Majdanku otrzymali w części numery już raz wykorzystane – np. Maksymilian Jałocha dostał numer 5426, ale większość otrzymała nowe numery powyżej 8300.

15 maja 1944 r. z komanda Fahrbereitschaft z III pola uciekło trzech więźniów. Byli to Mikołaj Stebliński „Sasza”, Michał Nadziejko i Jan Poniatowski. Inicjatorem ucieczki był „Sasza” Stebliński. Tego dnia dostał on pilne zadanie przeglądu samochodu komendanta obozu.

11 maja 1944 r. lotnictwo sowieckie przeprowadziło nalot bombowy na Lublin. Zbombardowany został także obóz koncentracyjny na Majdanku. Pierwsze bomby spadły na miasto o 21.30, natomiast bombardowanie Majdanka zaczęło się dopiero godzinę przed północą. W wyniku nalotu w samym mieście zginęło ponad 200 osób, natomiast nie spowodował on strat wśród więźniów KL Lublin.

Pod koniec kwietnia 1943 r. do obozu koncentracyjnego w Lublinie dotarł transport ludności z getta warszawskiego objętego wówczas walkami. Według stanów zaprowiantowania obozu męskiego jeszcze 26 kwietnia 1943 r. w obozie znajdowało się 12 957 więźniów. Dzień później liczba ta wzrosła do 16 453. Oznaczało to, że z dnia na dzień stan liczbowy obozu powiększył się o 3496 osób.

22 kwietnia 1944 r. poczta obozowa KL Lublin wysłała kilka przesyłek, przekazów pieniężnych i paczek z rzeczami wartościowymi. Pierwszy i trzeci wpis na stronie książki pocztowej (pozycja 187 i 189) dotyczy wysyłki rzeczy wartościowych więźniarek przetransportowanych 19 kwietnia 1944 r. do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück.

10 kwietnia 1943 r. do ewidencji obozu koncentracyjnego w Lublinie wprowadzono nazwiska 18 więźniów aresztowanych w kwietniu tego roku we wsiach dystryktu lubelskiego. 11 Polaków z tej grupy to rolnicy aresztowani 2 kwietnia 1943 r., w odwecie za zastrzelenie 15 marca 1943 r. niemieckiego żandarma w Kolechowicach koło Lubartowa.

7 kwietnia 1944 r. szef administracji KL Lublin przyjął na stan tego obozu 28,5 grama złota i 7,5 grama "białego metalu". Wspomniane kruszce zostały najprawdopodobniej odebrane więźniom żydowskim obozu w Bliżynie koło Radomia, który od 1944 r. podlegał pod władze Majdanka.