Ta witryna wykorzystuje pliki cookies w celach statystycznych i do prawidłowego wyświetlania zawartych w niej treści. Korzystanie serwisu internetowego oznacza, że pliki cookies będą zapisane na dysku Państwa komputera. Dowiedz się więcej o plikach cookies oraz celu ich używania. Jeśli Państwo nie zgadzają się z powyższym, proszę opuścić stronę Muzeum lub zmienić domyślne ustawienia przeglądarki.
20.07.1941
Rozkaz budowy obozu
początek października 1941
Początek budowy obozu
Październik 1941
Deportacja jeńców sowieckich na Majdanek
jesień 1941
Osadzenie na Majdanku pierwszych więźniów żydowskich
grudzień 1941/styczeń 1942
Osadzenie w obozie pierwszej grupy polskich chłopów z okolic Lublina
29.03.1942
Przybycie pierwszego transportu Żydów słowackich
wrzesień/październik 1942
Uruchomienie komór gazowych
01.10.1942
Powstanie obozu koncentracyjnego dla kobiet
14.12.1942
Rozkaz Heinricha Himmlera dotyczący deportacji polskich więźniów politycznych z więzień w Generalnym Gubernatorstwie
06.01.1943
Rozkaz kierowania do KL Lublin Białorusinów zatrzymanych w trakcie akcji przeciwko "bandom"
06.01.1943
Rozkaz utworzenia lazaretu dla sowieckich inwalidów
27.04.1943
Deportacja do KL Lublin pierwszych Żydów z ogarniętego powstaniem getta w Warszawie
30.06.1943
Pierwszy transport z wysiedlonymi z Zamojszczyzny
03.11.1943
Akcja „Erntefest” – rozstrzelanie ok. 18 000 Żydów – więźniów Majdanka oraz obozów pracy w Lublinie
14.12.1943
Deportacja do KL Lublin 1000 chorych i wyniszczonych pracą więźniów z KL Sachsenhausen
01.04.1944
Początek ewakuacji KL Lublin
22.07.1944
Ostatni transport więźniów i likwidacja KL Lublin
W czasie wizyty w Lublinie Heinrich Himmler nakazał budowę obozu koncentracyjnego dla 25–50 tysięcy więźniów, którzy byliby wykorzystywani w warsztatach i na budowach SS i policji.
Prace te zlecono Centralnemu Zarządowi Budowlanemu SS. Więźniowie mieli pracować przy budowie dużego osiedla dla SS, Zakładów Odzieżowych i Zaopatrzeniowych, a po ich ukończeniu mieli być zatrudnieni w produkcji, a także w warsztatach, które miały powstać w obozie. Po wydaniu polecenia budowy obozu Heinrich Himmler wydał rozkaz dla SS-Standartenführera Karla Otto Kocha, dotychczasowego komendanta obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie, by zajął się sprawami organizacyjnymi nowo powstającego obozu.
Formalną podstawę rozpoczęcia prac stanowił rozkaz Hansa Kammlera z 27 września 1941 r. w sprawie natychmiastowego rozpoczęcia budowy obozów dla jeńców wojennych w Auschwitz i Lublinie.
Pierwszą większą grupą więźniów Majdanka byli jeńcy sowieccy. Wkrótce przywieziono tu także tłumaczy, lekarzy i więźniów funkcyjnych z innych obozów koncentracyjnych, m.in. z Auschwitz, Buchenwaldu, Dachau, Sachsenhausen.
Pierwszą grupę osadzonych na Majdanku więźniów żydowskich stanowili Żydzi przyprowadzeni z getta lubelskiego.
W grudniu 1941 r. zaczęto osadzać na Majdanku pierwsze grupy polskich zakładników. Byli oni więzieni w odwecie za rzekomy udział w sabotażu i akcjach partyzanckich oraz za niewywiązywanie się wobec okupacyjnych władz administracyjnych z nałożonego kontyngentu i podatku.
Pod koniec miesiąca skierowano do obozu transport ok. 400 chłopów aresztowanych i przewiezionych bezpośrednio do obozu z podlubelskich wsi.
Majdanek stał się miejscem masowego osadzania więźniów w ramach „Akcji Reinhardt”. Transporty Żydów słowackich przybywały na Majdanek w wyniku porozumienia między rządami III Rzeszy i Słowacji. Byli to przeważnie mężczyźni zdolni do pracy.
Kobiety, dzieci oraz starców z tych transportów kierowano do różnych wsi i miasteczek w dystrykcie lubelskim, a także do obozu zagłady w Sobiborze. Ogółem wiosną 1942 roku osadzono na Majdanku ok. 8500 Żydów słowackich, a także ok. 6000 Żydów z Protektoratu Czech i Moraw oraz Niemiec i Austrii.
Latem 1942 r. na Majdanku rozpoczęto budowę komór gazowych. W lipcu tego roku dokonano zamówienia na cyklon B w zakładach Tesch & Stabenow w Hamburgu. Pierwszą partię trującego gazu dostarczono do obozu w ostatnich dniach sierpnia, natomiast komory zostały uruchomione we wrześniu lub październiku 1942 r. Do uśmiercania więźniów, wykorzystywano także tlenek węgla.
Komory gazowe urządzono w murowanym budynku nazywanym bunkrem, usytuowanym za barakiem łaźni dla mężczyzn. Był on ogrodzony drutem kolczastym i drewnianym płotem. Nad nim rozpościerała się wiata wsparta na drewnianych filarach przymocowanych do betonowych postumentów.
Frauen Konzentrationslager (FKL) powstał 1 października 1942 r. Pierwszymi więźniarkami Majdanka były kobiety z Dziesiątej i Wieniawy (dzielnice Lublina) oraz z miejscowości Goraj.
Obóz koncentracyjny dla kobiet zorganiowano na wydzielonym V polu. Podobnie jak mężczyźni więźniarki podlegały reżimowi obozowemu, ich dozorczyniami były Niemki sprowadzone na Majdanek z obozu KL Ravensbrück.
Na mocy rozkazu Heinricha Himmlera do obozów koncentracyjnych na Majdanku i do KL Auschwitz miało trafić blisko 35 000 osób. Do KL Lublin pierwszy transport przybył już 7 stycznia 1943 r. i znaleźli się w nim głównie więźniowie polityczni z Radomia, Kielc, Piotrkowa i Częstochowy.
W kolejnych dniach przywożono więźniów z Warszawy, Lwowa i innych ośrodków.
Od marca 1943 r. z Białorusi zaczęły napływać transporty więźniów – przede wszystkim kobiet i dzieci z obozów w Witebsku i Mohylewie. Kolejne transporty przybywały aż do stycznia 1944 r.
Lazaret stanowił autonomiczną jednostkę Majdanka. Przebywali w nim inwalidzi, którzy nabawili się kalectwa bądź choroby w trakcie wykonywania prac frontowych na rzecz Niemiec albo przeszli na służbę niemiecką. Nie byli oni numerowani ani oznaczani, nie obowiązywało ich też noszenie pasiaków.
Komendantura obozu przeznaczyła na lazaret II pole więźniarskie. Do zorganizowania szpitala, a później do sprawowania opieki nad inwalidami oraz do prowadzenia spraw kancelaryjnych i zaopatrzeniowych przeniesiono na II pole lekarzy, tłumaczy, pisarzy i kucharzy wybranych spośród więźniów Majdanka. Ze względu na choroby występujące u inwalidów baraki II pola podzielono na: chirurgiczne, zakaźne i internistyczne. W każdym ulokowano po ok. 200 chorych.
Napływ dużych transportów Żydów do obozu nastąpił w ostatnich dniach kwietnia 1943 r., kiedy dogorywało zbrojne powstanie w getcie warszawskim i rozpoczęto jego likwidację.
19 kwietnia w getcie wybuchło powstanie, które mimo bohaterskiej walki Żydów oddziały SS pod dowództwem Jürgena Stroopa krwawo stłumiły. Ocalałą ludność getta wywieziono do obozów w Treblince, Poniatowej, Trawnikach i na Majdanek. Według sprawozdania Stroopa w transportach tych było ogółem 56 000 Żydów. Szacuje się, że na Majdanek skierowano około 20 000 Żydów.
W związku z rozkazem Odilo Globocnika z 3 czerwca 1943 r. „o zwalczaniu band” na Majdanek trafiła ludność z powiatów: biłgorajskiego, hrubieszowskiego, tomaszowskiego i zamojskiego.
Akcja pacyfikacyjno-wysiedleńcza pod kryptonimem „Werwolf I und II” rozpoczęła się 27 czerwca 1943 r. i trwała do połowy lipca. Ujętych w tym czasie umieszczano w obozach przejściowych w Zamościu i Zwierzyńcu, a następnie kierowano na Majdanek. Większość przybyłych w tych transportach to matki z dziećmi. Liczba wysiedleńców z Zamojszczyzny osadzonych na Majdanku w okresie od 30 czerwca do 1 sierpnia 1943 r. wyniosła ok. 9000 osób.
3 listopada 1943 roku w obozie koncentracyjnym na Majdanku doszło do największej egzekucji w historii niemieckich obozów koncentracyjnych. Przeprowadzona ona została w ramach akcji „Erntefest” (Dożynki) i zakończyła eksterminację ludności żydowskiej w dystrykcie lubelskim. W Lublinie operacja objęła wszystkich Żydów przebywających na Majdanku, a także w obozach przy ul. Lipowej i na Flugplatzu.
Pierwsze decyzje w sprawie akcji „Erntefest” zapadały najprawdopodobniej już latem 1943 r. Bezpośrednie przygotowania podjęto kilka dni przed jej realizacją – pod koniec października. Na tyłach obozu, tuż za polem V, w pobliżu nowo wybudowanego krematorium zatrudniono grupy więźniów do kopania trzech rowów o długości 100 metrów i od półtora do trzech metrów głębokości.
Na punkt zborny dla skazańców wyznaczono pole V. Tam ofiary zmuszone były rozebrać się, a następnie wpędzane były do przygotowanych wcześniej dołów, gdzie nakazano im układać się twarzą do ziemi. Zabijani byli strzałem w tył głowy lub kark przez członków komanda egzekucyjnego stojących na brzegu rowu. Dla zagłuszenia odgłosów strzałów przez cały czas trwania egzekucji nadawano muzykę marszową i taneczną.
Po likwidacji Żydów największe grupy narodowościowe na Majdanku stanowili Polacy i obywatele ZSRR. Jednak z końcem 1943 r. zaczęły napływać do KL Lublin transporty z chorymi więźniami z obozów na terenie Rzeszy, głównie z Sachsenhausen, Auschwitz, Buchenwaldu, Dachau i Neuengamme.
Wielu z nich zmarło podczas podróży lub zaraz po przywiezieniu na Majdanek. W ciągu kilku miesięcy na Majdanek deportowano z obozów w Rzeszy kilka tysięcy takich więźniów.
Pierwsze transporty ewakuacyjne wyruszyły w drogę z początkiem kwietnia. W ciągu niespełna trzech tygodni przetransportowano do obozów koncentracyjnych położonych na zachód od Lublina prawie 9 tysięcy mężczyzn, kobiet i dzieci. Do obozów na terenie Rzeszy wywożono osoby uznane za zdolne do pracy, natomiast większość chorych, w tym wielu w stanie ciężkim, trafiło do Auschwitz.
Trzy miesiące później, 7 lipca, komendantura obozu wznowiła ewakuację, wysyłając 1250 jeńców do obozu koncentracyjnego w Mauthausen pod Linzem.
Ostateczna likwidacja obozu nastąpiła w godzinach popołudniowych 22 lipca, po tym, gdy kilkanaście godzin wcześniej Niemcy przy majdankowskim krematorium rozstrzelali kilkuset więźniów Zamku Lubelskiego i cywili w odwet za działalność partyzancką.
Kolumnę liczącą około 800 osób wyprowadzono z Majdanka pod eskortą funkcjonariuszy SS, dołączono do niej ponad 200 więźniów z obozu przy ul. Lipowej i po kilkudniowym marszu załadowano w Ćmielowie do pociągu jadącego do Auschwitz. Na Majdanku pozostało blisko tysiąc byłych żołnierzy Armii Czerwonej, wśród nich duża liczba osób bez rąk lub nóg, kilkuset więźniów obozu koncentracyjnego i półtora tysiąca chłopów z lubelskich wsi aresztowanych w ostatnich dniach czerwca 1944 r. Gdy podczas trwających jeszcze walk o Lublin, wojska I Frontu Białoruskiego wkroczyły na teren obozu, radzieccy żołnierze zastali w nim ostatnich więźniów.
polski
english